O κερατόκωνος είναι μία πάθηση του κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Στον κερατόκωνο ο κερατοειδής αλλάζει σχήμα από ομαλά θολωτό σε κωνικό, ενώ ταυτόχρονα λεπταίνει.
Ο κερατοειδής είναι το εμπρόσθιο, διαφανές τμήμα του ματιού, από το οποίο περνάει το φως. Το ομαλό σχήμα του κερατοειδή και η διαφάνειά του είναι απόλυτα απαραίτητα για την σωστή εστίαση. Η παραμόρφωση του κερατοειδή, που συμβαίνει στον κερατόκωνο μειώνει την ικανότητα για καθημερινές δραστηριότητες ,όπως διάβασμα, οδήγηση, τηλεόραση κλπ.
Τι προκαλεί κερατόκωνο;
Στον κερατόκωνο το κολλαγόνο από το οποίο είναι κατασκευασμένος ο κερατοειδής είναι πιο μαλακό από το φυσιολογικό. Αυτό οφείλεται σε κληρονομική προδιάθεση αν και η πάθηση δεν κληρονομείται υποχρεωτικά.
Περίπου 10% των ανθρώπων με κερατόκωνο έχουν κάποιο συγγενή με την πάθηση. Το συχνό και δυνατό τρίψιμο των ματιών μπορεί να δημιουργήσει αλλαγές παρόμοιες με τον κερατόκωνο. Επίσης άτομα με παθήσεις όπως η ατελής οστεογένεση, το σύνδρομο Ehlers Danlos, το σύνδρομo Down, η μελαγχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια και η σοβαρή εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα για κερατόκωνο.
Η συχνότητα εμφάνισης του κερατοκώνου στη Ελλάδα είναι από 1:800 έως 1:200 άτομα ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή.
Τι συμπτώματα προκαλεί ο κερατόκωνος;
Ο κερατόκωνος εμφανίζεται στην εφηβική και νεαρή ηλικία και εξελίσσεται έως την ηλικία των 35-40 ετών με τα εξής συμπτώματα: • Αύξηση της μυωπίας και εμφάνιση ή αύξηση του αστιγματισμού. • «παράξενη» θόλωση της όρασης που δεν διορθώνεται με τη χρήση γυαλιών Αδυναμία χρήσης φακών επαφής
Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινώνονται αργά ή γρήγορα και σε μερικές περιπτώσεις οδηγούν σε λειτουργική καταστροφή του κερατοειδή σε λίγα χρόνια. Σε κάποιες τέλος περιπτώσεις ο κερατοειδής θολώνει από ουλές που δημιουργούνται σ’ αυτόν.
Διάγνωση του κερατοκώνου
Ο λεπτομερής οφθαλμολογικός έλεγχος σε συνδυασμό με μία εξέταση που ονομάζεται τοπογραφία κερατοειδή θα αποκαλύψει την ύπαρξη του κερατοκώνου ακόμα και σε πρώιμα στάδια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό λόγω των σύγχρονων θεραπευτικών δυνατοτήτων.
Αντιμετώπιση του κερατοκώνου
Η βελτίωση της όρασης στα πρώτα στάδια γίνεται με τη χρήση γυαλιών ή μαλακών φακών επαφής.
Σε μέτριου βαθμού ή σε προχωρημένο κερατόκωνο επιβάλλεται η χρήση ημίσκληρων φακών επαφής, οι οποίοι δίνουν σχεδόν φυσιολογική όραση. Η χρήση τους όμως δεν ανακόπτει την εξέλιξη του κερατοκώνου.
Στον προχωρημένο κερατόκωνο όπου η χρήση των ημίσκληρων φακών επαφής είναι δύσκολη ή αδύνατη μπορεί να γίνει εμφύτευση στον κερατοειδή εδικών δακτυλίων (INTACS). Οι δακτύλιοι αυτοί είναι μικροσκοπικά ημικύκλια που εμφυτεύονται στον κερατοειδή με τη βοήθεια ενός Laser (Femtosecond Laser) και ομαλοποιούν σε σημαντικό βαθμό το σχήμα του κερατοειδή.
Τι είναι η Διασύνδεση του κολλαγόνου;
Πρόκειται για την πιο σύγχρονη μέθοδο αντιμετώπισης του κερατοκώνου. Με τη θεραπεία αυτή το μαλακό κολλαγόνο του κερατοειδή σκληραίνει κατά 300% και έτσι ανακόπτεται η εξέλιξη του κερατοκώνου. Στους περισσότερους μάλιστα ασθενείς ο ανώμαλα κυρτωμένος κερατοειδής επανέρχεται ελαφρά σε ένα πιο φυσιολογικό σχήμα.
Η μέθοδος συνίσταται στην αλληλεπίδραση υπεριώδους φωτός με τη βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη), η οποία έχει ενσταλλαχθεί στον κερατοειδή με τη μορφή κολλυρίου. Αυτό προκαλεί τη δημιουργία ισχυρών δεσμών ανάμεσα στις ίνες του κολλαγόνου του κερατοειδή.
Η θεραπεία είναι τελείως ανώδυνη και ασφαλής και πρέπει να εφαρμόζεται το νωρίτερο δυνατό απο τη διάγνωση του κερατοκώνου ή σε οποιαδήποτε ένδειξη επιδείνωσης του.
Η διασύνδεση του κολλαγόνου ενώ σταθεροποιεί τον κερατοειδή και ανακόπτει την εξέλιξη της πάθησης, δεν βελτιώνει την όραση. Για να πετύχουμε έστω και μικρή βελτίωση της όρασης τη συνδυάσουμε με περιορισμένης έκτασης θεραπεία με LASER η οποία γίνεται λίγα λεπτά πριν από τη διασύνδεση.
Μεταμόσχευση κερατοειδή
Στις περιπτώσεις όπου ο κερατοειδής έχει χάσει την διαύγειά του ή το πάχος του είναι πολύ μικρό για κάποια άλλη αντιμετώπιση, διενεργείται μεταμόσχευση του (ολικού ή μερικού πάχους). Παρά το γεγονός ότι έτσι αποκαθίσταται η διαφάνεια του κερατοειδή, χρειάζονται 1-2 χρόνια για αποθεραπεία και συμπληρωματική διόρθωση με γυαλιά.