Τι είναι ωχρά ;
- Φανταστείτε ότι ο οφθαλμός είναι μια φωτογραφική μηχανή, μπροστά ο φακός και πίσω το φιλμ. Το φιλμ είναι ο αμφιβληστροειδής. Η εικόνα μέσω του φακού εστιάζεται στο πίσω μέρος πάνω στον αμφιβληστροειδή.
- Ο αμφιβληστροειδής είναι ένας λεπτός υμένας από νευρικό ιστό ευαίσθητος στο φως.
- Η ωχρά βρίσκεται στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς και είναι η πιο σπουδαία περιοχή αυτού διότι:
- Είναι υπεύθυνη για τη λεπτομερή όραση, όπως το διάβασμα.
- Έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τα χρώματα
Τι είναι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς;
- Σε μερικούς ανθρώπους τα κύτταρα της ωχράς γηράσκουν και σταματούν να εργάζονται.
- Η αιτιολογία είναι άγνωστη.
- Αυτό συμβαίνει συνήθως σε ανθρώπους ηλικίας μεγαλύτερης των 55 ετών.
- Συνήθως αναπτύσσεται και στους δυο οφθαλμούς, η πρόοδος όμως των αλλοιώσεων μπορεί να είναι διαφορετική σε κάθε οφθαλμό.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
- Στα αρχικά στάδια της πάθησης ίσως να μην υπάρχουν συμπτώματα.
- Δυσκολία στο διάβασμα, τα χρώματα μπορεί να εμφανίζονται θαμπά ενώ εξαιρετικά δύσκολη μπορεί να γίνει η εκτίμηση αποστάσεων ή υψομέτρων.
- Μερικές φορές σαν πρώτο σύμπτωμα που παρατηρείται είναι η παραμόρφωση της εικόνας των αντικειμένων κατά την οποία οι ευθείες γραμμές εμφανίζονται κυματοειδείς.
Ποιοι είναι οι τύποι;
- Ξηρή μορφή
Τα κύτταρα της ωχράς βαθμιαία ατροφούν και η μείωση της οράσεως αναπτύσσεται πολύ αργά. Αυτό γίνεται εμφανές κατά την εξέταση των οφθαλμών από την εμφάνιση κίτρινων κηλίδων στην περιοχή της ωχράς που ονομάζεται drusens.
- Υγρή μορφή
Περιλαμβάνει την ξαφνική ανάπτυξη νέων αγγείων πίσω από την περιοχή της ωχράς, τα οποία διαρρέουν υγρό και μπορούν να προκαλέσουν απότομα αιμορραγία, ξαφνική απώλεια οράσεως και τελικά σχηματισμό ουλής.
- Όλα τα παραπάνω θα επηρεάσουν μόνο την κεντρική όραση και ποτέ την περιφερική. Η μεν ξηρή μορφή αναπτύσσει βαθμιαία απώλεια οράσεως, η δε υγρή μορφή απότομα απώλεια κεντρικής οράσεως.
Πώς μπορεί να διαγνωσθεί;
- Η βυθοσκόπηση του οφθαλμού θέτει τη διάγνωση.
- Μερικές φορές χρειάζεται να διερευνηθεί ποιος τύπος της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς έχει αναπτυχθεί στον οφθαλμό. Αυτό γίνεται με μια ειδική εξέταση που λέγεται οπτική τομογραφία (OCT).
- Μερικές φορές χρειάζεται να γίνει συμπληρωματική εξέταση, η φλουοροαγγειογραφία κατά την οποία γίνεται ένεση μιας μικρής ποσότητας μπλε ουσίας της φλουοροσεϊνης και ταυτόχρονα γίνεται λήψη πολλών φωτογραφιών από μια ειδική κάμερα. Οι φωτογραφίες αναλύονται από υπολογιστή για να διαγνωσθεί ή να αποκλεισθεί η ανάπτυξη νέων αγγείων πίσω από την ωχρά, που εμπεριέχουν τον κίνδυνο αιμορραγίας και ξαφνικής απώλειας οράσεως.
- Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί τεχνολογία που συνδυάζει την οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) με την αγγειογραφία, χωρίς την ανάγκη έγχυσης ενδοφλεβίως σκιαγραφικής ουσίας (OCT-Αγγειογραφία).
Υπάρχει θεραπεία;
- Εάν πρόκειται για ξηρή μορφή τότε ουσιαστικά θεραπεία δεν υπάρχει πέρα από τη λήψη ειδικών βιταμινών που ενδεχομένως να καθυστερούν την πρόοδο της ξηράς μορφής της νόσου.
- Επίσης είναι σημαντική η καλή δίαιτα (κατανάλωση ψαριών, πράσινων λαχανικών, φρούτων), η διακοπή του καπνίσματος και η χρήση ειδικών γυαλιών ηλίου.
- Εάν πρόκειται για υγρή μορφή επιβάλλεται η άμεση διάγνωση της νόσου ώστε να γίνει η έναρξη του προγράμματος σύγχρονης θεραπείας με ενδοϋαλοειδικές ενέσεις anti-VEGF παραγόντων (Lucentis, Avastin, Eyelea).
- Πρόκειται για νέα φάρμακα που έχουν την ιδιότητα να σταματούν και να υποστρέφουν την ανάπτυξη των επικίνδυνων νεοαγγείων.
- Η αποτελεσματικότητά τους αγγίζει το 90%. Κάθε 28 ημέρες μετά την ένεση (Lucentis) ή 40 ημέρες μετά την ένεση (Avastin) ή 30 έως 45 ημέρες μετά την ένεση (Eyelea) , ελέγχεται η αποτελεσματικότητά της με οπτική τομογραφία για να αποφασισθεί η συνέχιση της θεραπείας.
- Οι περισσότερες περιπτώσεις απαιτούν τουλάχιστον τρεις ενέσεις. Ο ασθενής μπορεί να αυτοελέγχεται με τη χρήση του πίνακα Amsler.
Υγρή μορφή με αιμορραγία